PM Dhan Dhanya Krushi Yojana-2025भारत हा कृषिप्रधान देश आहे आणि शेतकऱ्यांच्या मेहनतीवर देशाचा विकास अवलंबून आहे. तरीही अनेक भागांत शेतीचे उत्पन्न कमी आहे, पिकांची उत्पादनक्षमता वाढविण्याचे आव्हान अजूनही कायम आहे. यासाठीच केंद्र सरकारने “प्रधानमंत्री कृषी धन धान्य योजना २०२५” ही महत्त्वाकांक्षी योजना जाहीर केली आहे.
PM Dhan Dhanya Krushi Yojana-2025
Table of Contents
ही योजना २०२५-२६ पासून पुढील सहा वर्षे देशभरातील १०० निवडक जिल्ह्यांमध्ये राबविण्यात येणार आहे. योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे –PM Dhan Dhanya Krushi Yojana-2025
✅ कमी उत्पादनक्षमता असलेल्या जिल्ह्यांमध्ये शेती सुधारणा
✅ शाश्वत शेती पद्धतीला चालना
✅ शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविणे
🌟 १. योजनेची प्रमुख वैशिष्ट्ये
खालील तक्त्यात योजनेची मुख्य वैशिष्ट्ये दिली आहेत –PM Dhan Dhanya Krushi Yojana-2025
| वैशिष्ट्य | तपशील |
| लक्ष्य गट | देशातील १.७ कोटी शेतकरी |
| अंमलबजावणी कालावधी | २०२५-२६ पासून ६ वर्षे |
| अंमलबजावणीचे क्षेत्र | १०० जिल्हे (कमी उत्पादनक्षमता असलेले) |
| केंद्र व राज्य भागीदारी | दोन्ही सरकारे मिळून निधी पुरवणार |
| लक्ष्य | उत्पादनक्षमता व उत्पन्न वाढविणे, शाश्वत शेती प्रोत्साहन |
🌱 २. योजनेची उद्दिष्टे
ही योजना शेतकऱ्यांचे संपूर्ण जीवनमान उंचावण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे. उद्दिष्टे पुढीलप्रमाणे –PM Dhan Dhanya Krushi Yojana-2025
✅ शेतीची उत्पादनक्षमता वाढविणे – आधुनिक बियाणे, खते आणि साधनसामग्री वापरून पिकाचा दर्जा सुधारणे.
✅ शाश्वत शेतीला चालना – सेंद्रिय शेती, जैविक खते, आणि पर्यावरणपूरक तंत्रज्ञानाचा वापर.
✅ पायाभूत सुविधा निर्माण – कापणीनंतर साठवणूक, गोदामे, शीतगृह, वाहतूक सुविधा उभारणे.
✅ महिला शेतकऱ्यांना प्रोत्साहन – महिलांना प्राधान्य देऊन रोजगार व स्वावलंबनाच्या संधी वाढविणे.
✅ डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर – कृषी एआय साधने, मोबाइल अ‍ॅप्स, ऑनलाइन बाजारपेठेचा प्रवेश.
🚜 ३. लाभार्थ्यांना मिळणारे फायदे
या योजनेअंतर्गत शेतकऱ्यांना थेट व अप्रत्यक्ष अशा दोन्ही प्रकारचे लाभ मिळतील. खालील तक्त्यात तपशील दिला आहे –PM Dhan Dhanya Krushi Yojana-2025
| लाभाचा प्रकार | तपशील |
| थेट आर्थिक सहाय्य | बियाणे, खते, औजार, सिंचन साधने खरेदीसाठी अनुदान व सवलत |
| कर्ज सुविधा | कमी व्याजदरावर थेट बँक कर्जाची उपलब्धता |
| पिकविमा | नैसर्गिक आपत्ती, कीड, दुष्काळामुळे होणारे नुकसान भरपाईद्वारे कमी करणे |
| पायाभूत सुविधा अनुदान | कापणीनंतरची प्रक्रिया, साठवणूक, वाहतूक व बाजारपेठ विकासासाठी सहाय्य |
| आधुनिक तंत्रज्ञान व उपकरणे | ड्रिप सिंचन, ड्रोन, सेन्सर यांसारख्या साधनांवर अनुदान |
| सेंद्रिय शेती प्रोत्साहन | जैविक औषधे, सेंद्रिय खते व प्रशिक्षण सुविधा |
🌾 ४. निधी आणि वितरण प्रणाली
योजनेतील निधी केंद्र आणि राज्य सरकारे मिळून उपलब्ध करून देणार आहेत.
निधी वितरण पद्धत –PM Dhan Dhanya Krushi Yojana-2025
✔️ थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) द्वारे शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात रक्कम जमा.
✔️ आवश्यक वस्तू (बियाणे, खते, औजार) अनुदान दराने थेट पुरवठा.
✔️ काही क्षेत्रांत मोफत वितरण योजना देखील.
📌 ५. लाभ कसा मिळवायचा?
लाभ घेण्यासाठी शेतकऱ्यांनी खालील प्रक्रिया पूर्ण करणे आवश्यक आहे –PM Dhan Dhanya Krushi Yojana-2025
| टप्पा | तपशील |
| १. नोंदणी | संबंधित जिल्ह्यातील कृषी विभाग कार्यालयात अथवा ऑनलाइन पोर्टलवर नोंदणी करावी |
| २. आवश्यक कागदपत्रे | 7/12 उतारा, आधार कार्ड, बँक पासबुक, पिकविमा प्रमाणपत्र (लागू असल्यास) |
| ३. निकष तपासणी | शेतकऱ्याची जमीन कमी उत्पादनक्षमता असलेल्या क्षेत्रात असल्याची खात्री |
| ४. लाभ वितरण | नोंदणी यशस्वी झाल्यावर थेट बँक खात्यात अनुदान किंवा वस्तू पुरवठा |
🏞 ६. कोणत्या जिल्ह्यांना प्राधान्य?
ही योजना विशेषतः कमी उत्पादनक्षमता असलेल्या १०० जिल्ह्यांत राबवली जाणार आहे. जिल्हे निवडताना खालील मुद्दे विचारात घेतले जातील –
✅ मागील ३ वर्षांतील पिकाची सरासरी उत्पादनक्षमता
✅ सिंचन सुविधा व पायाभूत सोयींचा अभाव
✅ आकांक्षित जिल्हा कार्यक्रमाच्या नमुन्यानुसार निवड
✅ स्थानिक शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नाची पातळी
💡 ७. प्रशिक्षण व क्षमता विकास
शेतकऱ्यांना फक्त अनुदान नव्हे तर आधुनिक प्रशिक्षण देणे हे या योजनेचे आणखी एक वैशिष्ट्य आहे.
✔️ तज्ञांकडून प्रत्यक्ष प्रशिक्षण शिबिरे
✔️ मोबाइल अ‍ॅप्स व व्हिडिओद्वारे मार्गदर्शन
✔️ शेतकऱ्यांना पिकविविधीकरणाचे फायदे समजावणे
📊 ८. योजनेमुळे होणारे संभाव्य परिणाम
| परिणाम | तपशील |
| उत्पादनक्षमता वाढ | आधुनिक साधनांचा वापर, उत्तम बियाण्यामुळे पिकाचा दर व दर्जा सुधारणे |
| शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढ | कमी खर्चात जास्त उत्पादन, थेट बाजारपेठेत विक्री |
| ग्रामीण रोजगार वाढ | महिला व युवकांना रोजगाराच्या संधी |
| शाश्वत शेती | सेंद्रिय शेतीचा प्रसार, जमिनीचे आरोग्य जपणे |
| तंत्रज्ञानाचा वापर | AI आधारित साधने व डिजिटल प्लॅटफॉर्ममुळे अचूक नियोजन |
🌐 ९. डिजिटल युगातील शेती आणि बाजारपेठ
या योजनेत डिजिटल साधनांचा वापर कसा होणार?
✅ कृषी पोर्टल – शेतकऱ्यांना नोंदणी, अनुदान अर्ज, बाजारभाव याची माहिती.
✅ मोबाइल अ‍ॅप्स – हवामान अंदाज, पिकसल्ला, कर्ज अर्ज.
✅ ई-नाम (e-NAM) – शेतकऱ्यांना थेट राष्ट्रीय बाजारपेठेत विक्रीची संधी.
📌 १०. महिलांना विशेष संधी
ही योजना महिलांसाठीही एक मोठा आधार ठरणार आहे –
✔️ महिला शेतकऱ्यांना प्राधान्याने प्रशिक्षण व अनुदान
✔️ महिलांच्या स्वयं-साहाय्य गटांना (SHG) साठवणूक व प्रक्रिया प्रकल्पांमध्ये सामावून घेणे
✔️ ग्रामीण उद्योगांमध्ये महिला नेतृत्वाला चालना
🌾 ११. आधीच्या योजनांशी तुलना
| योजना | मुख्य उद्देश | विशेष बाब |
| प्रधानमंत्री पीक विमा योजना | पिकांचे विमा संरक्षण | विमा हप्ता सवलत |
| प्रधानमंत्री कृषी सिंचन योजना | सिंचन सुविधा वाढविणे | पाण्याचा कार्यक्षम वापर |
| प्रधानमंत्री कृषी धन धान्य योजना २०२५ | उत्पादनक्षमता व उत्पन्न वाढ | सर्वांगीण सहाय्य, पायाभूत सुविधा, प्रशिक्षण |
✨ १२. योजनेतील आव्हाने आणि उपाय
✔️ आव्हान: जागरूकतेचा अभाव → उपाय: गावागावांत प्रचार, कार्यशाळा.
✔️ आव्हान: तांत्रिक ज्ञान कमी → उपाय: प्रत्यक्ष प्रशिक्षण, डिजिटल साधने.
✔️ आव्हान: पायाभूत सुविधा कमी → उपाय: गोदामे, शीतगृहे, वाहतूक सुधारणा.
“प्रधानमंत्री कृषी धन धान्य योजना २०२५” ही केवळ एक आर्थिक योजना नाही, तर शेतकऱ्यांच्या जीवनमानात क्रांती घडविण्याचे ध्येय बाळगणारी योजना आहे.
✅ उत्पादनक्षमता वाढ
✅ शेतकऱ्यांचे उत्पन्न दुप्पट करण्याचे उद्दिष्ट
✅ महिला व युवकांसाठी रोजगाराच्या संधी
योजनेचा लाभ घेण्यासाठी योग्य वेळेत नोंदणी, सर्व कागदपत्रे तयार ठेवणे आणि सरकारी मार्गदर्शनानुसार कृती करणे आवश्यक आहे.
| मुद्दा | माहिती |
| योजना सुरूवात | २०२५-२६ |
| कालावधी | ६ वर्षे |
| जिल्हे | १०० |
| लाभार्थी | १.७ कोटी शेतकरी |
| सहाय्य पद्धत | थेट लाभ हस्तांतरण (DBT) व अनुदान पुरवठा |
शेतकऱ्यांनो, आपल्या शेतीसाठी ही योजना एक सुवर्णसंधी आहे. योग्य माहिती, वेळेवर अर्ज आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून आपल्या शेतीचे सोनं करा!
(हा लेख मार्गदर्शक म्हणून तयार करण्यात आलेला असून, केंद्र सरकारकडून जाहीर होणाऱ्या अधिकृत GR व सूचनांनुसार अद्ययावत माहिती घेणे गरजेचे आहे.)
🌱 “शेतीत नवा उजाळा – प्रधानमंत्री कृषी धन धान्य योजना २०२५” 🌱
