ड्रॅगन फ्रूट लागवड कशी करावी ?(Cultivation of Dragon Fruit)

ड्रॅगन फ्रूट लागवड कशी करावी ? Cultivation of Dragon Fruit

Cultivation of Dragon Fruit/ड्रॅगन फ्रूट लागवड करण्यासाठी योग्य योजना आणि योग्य व्यवस्थापन आवश्यक आहे. हे उष्णकटिबंधीय फळ असल्याने त्याची लागवड गरम आणि कोरड्या हवामानात केली जाते. भारतात ड्रॅगन फ्रूटची मागणी वाढत असल्याने शेतकऱ्यांसाठी हे एक फायदेशीर पीक ठरू शकते.

1. जमिनीचा प्रकार आणि हवामान:

• जमीन: ड्रॅगन फ्रूटला हलकी, सुपीक आणि चांगली निचरा होणारी जमीन लागते. बलुई, चिकणमाती किंवा लाल माती त्यासाठी उपयुक्त असते. pH पातळी 5.5 ते 7.5 असावी.

• हवामान: या फळाला गरम हवामान आवडते. 10°C ते 40°C तापमान हे पीक चांगले वाढवते. पाऊसमान 50-150 सेंमी असणे योग्य आहे, पण त्यासाठी जास्त पाण्याची गरज नसते.

2. लागवडीसाठी योग्य वेळ:

ड्रॅगन फ्रूटची लागवड प्रामुख्याने फेब्रुवारी ते मे या काळात केली जाते. या काळात हवामान साधारण कोरडे आणि तापमान मध्यम असते.

3. पिकाची निवड आणि रोपांची लागवड:

• ड्रॅगन फ्रूटचे झाड एक प्रकारच्या कॅक्टससारखे असते. त्याची लागवड मुख्यतः काटिंग्स किंवा कलम पद्धतीने केली जाते.

• झाडांच्या अंतराची योजना: झाडे 3 मीटर अंतरावर लावावीत. ओळींचे अंतर 4 मीटर असावे.

• प्रत्येक झाडाला आधार देण्यासाठी 6-7 फूट उंचीचे सिमेंटचे खांब किंवा लाकडी खांब लावावेत. झाडांच्या वाढीसाठी त्यांना आधार देणे आवश्यक असते.

4. पाणी व्यवस्थापन:

• ड्रॅगन फ्रूटला जास्त पाण्याची गरज नसते. अत्यधिक पाणी दिल्यास मुळांचे कुजणे सुरू होऊ शकते.

• टप्याटप्याने ठिबक सिंचन प्रणाली वापरल्यास पाणी योग्य प्रमाणात मिळते आणि लागवडीचे उत्पादन वाढते.

• पावसाळ्यात पाण्याचे योग्य व्यवस्थापन करणे महत्त्वाचे आहे.

5. खत व्यवस्थापन:

• सेंद्रिय खतांचा वापर करावा, जसे की शेणखत, कंपोस्ट, किंवा गांडूळखत.

• NPK खताचे प्रमाण: 80:40:40 किलो/हेक्टरी या प्रमाणात वापरावे. खताच्या योग्य प्रमाणामुळे झाडांची चांगली वाढ होते आणि उत्पादन वाढते.

• झाडाची वाढ होताना 2-3 वेळा खत द्यावे.

6. पिकाची निगा राखणे:

• झाडांची छाटणी नियमित करावी, कारण ती फांद्या मोठ्या प्रमाणात पसरतात. योग्य छाटणीमुळे झाडाचे आरोग्य चांगले राहते आणि उत्पादन वाढते.

• झाडांना आधार देण्यासाठी दोरी किंवा खांबांचा वापर करावा.

• कीड आणि रोग नियंत्रणासाठी नैसर्गिक उपाय वापरावेत. यातील प्रमुख समस्या म्हणजे मुळांशी संबंधित रोग आणि बुरशीजन्य संक्रमण असू शकते.

7. उत्पादन:

• ड्रॅगन फ्रूट झाड लावल्यापासून साधारण 12 ते 18 महिन्यांत उत्पादन सुरू होते.

• एकदा उत्पादन सुरू झाल्यावर 20-30 वर्षांपर्यंत चांगले फळ मिळू शकते.

• एका हेक्टरीतून साधारण 8-10 टन उत्पादन मिळते.

8. तोडणी आणि बाजारपेठ:

• फळाची तोडणी पिकल्यावर करावी. यासाठी फळाचा रंग तपासावा. फळ पिवळसर किंवा गडद गुलाबी झाल्यावर ते तयार असते.

• बाजारात या फळाला चांगली किंमत मिळते. भारतात तसेच परदेशात याची मागणी वाढत आहे. स्थानिक आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत याची विक्री करता येते.

9. सरकारकडून सहाय्य:

• ड्रॅगन फ्रूट लागवडीसाठी अनेक राज्य सरकार आणि केंद्र सरकारकडून अनुदान उपलब्ध आहे. कृषि विभागाच्या योजनांचा वापर करून अनुदान आणि मार्गदर्शन मिळवता येते.

• प्रधानमंत्री कृषि सिंचन योजना आणि राष्ट्रीय फलोत्पादन अभियानांतर्गत देखील यासाठी सहाय्य दिले जाते.

ड्रॅगन फ्रूटची लागवड ही एक लघु-खर्ची आणि दीर्घकालीन फायदेशीर प्रक्रिया आहे. योग्य व्यवस्थापन आणि पद्धतशीर शेतीने शेतकऱ्यांना चांगले उत्पन्न मिळू शकते.

ग्रामपंचायत जॉब कार्ड यादीत आपले नाव आहे का?