Photo with EVM during voting-2024-होय, मतदान करताना ईव्हीएम (इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्र) किंवा मतपत्रिकेसोबतचा फोटो काढणे आणि तो सोशल मीडियावर शेअर करणे कायदेशीर गुन्हा ठरू शकतो. भारताच्या निवडणूक आयोगाने मतदान प्रक्रियेदरम्यान गोपनीयता राखणे बंधनकारक केले आहे, आणि हे नियम तोडल्यास संबंधित व्यक्तीवर कारवाई होऊ शकते.
Photo with EVM during voting-2024
Table of Contents
कायद्याची तरतूद
1. प्रजासत्ताक प्रतिनिधी कायदा, 1951:
• या कायद्याच्या कलम 128 नुसार, मतदान करताना गोपनीयता भंग करणे गुन्हा मानला जातो.
• जर कोणी मतदान करताना मताचे प्रदर्शन केले किंवा गोपनीयता भंग केली, तर त्याला दंडनीय शिक्षा दिली जाऊ शकते.
2. भारतीय दंड संहिता (IPC):
• निवडणूक आयोगाचे आदेश किंवा मतदान प्रक्रियेचे नियम न पाळल्यास कलम 188 अंतर्गत गुन्हा दाखल होऊ शकतो.
3. आचारसंहिता:
• मतदान प्रक्रियेदरम्यान मोबाइल फोन, कॅमेरा, किंवा इतर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांचा वापर कठोरपणे बंदी घालण्यात आलेला असतो.
शिक्षा काय असते?
• मतदान गोपनीयतेचा भंग केल्याबद्दल संबंधित व्यक्तीला:
• जेल शिक्षा (जास्तीत जास्त 3 महिने), किंवा
• दंड, किंवा
• दोन्ही शिक्षा दिली जाऊ शकते.
निवडणूक आयोगाचे स्पष्ट आदेश
• मतदान केंद्रांमध्ये मोबाइल फोन किंवा कॅमेरा नेणे निषिद्ध आहे.
• मतदान करताना आपल्या मताची गोपनीयता राखणे अनिवार्य आहे.
• सोशल मीडियावर अशा फोटोंचा प्रसार केल्यास, निवडणूक प्रक्रियेचा अपमान मानला जाऊन कारवाई केली जाते.
निर्देशांचे उल्लंघन टाळा
• मतदान करताना फोटोग्राफी करणे टाळावे.
• सोशल मीडियावर फोटो शेअर करण्यापूर्वी संबंधित कायदे व नियमांचे पालन करावे.
• गोपनीयता भंग केल्यास कायदेशीर परिणामांना सामोरे जावे लागू शकते.
जर तुम्हाला अशी कोणतीही गोष्ट घडताना दिसली, तर ती निवडणूक आयोगाला कळवणे उत्तम ठरेल.
टपाली मतदानादरम्यान मतदान गोपनीयतेचा भंग: पोलीस शिपायाविरोधात गुन्हा दाखल
दि. १५: आष्टी विधानसभा मतदार संघातील मतदार पोलीस शिपाई गणेश अशोक शिंदे यांनी टपाली मतपत्रिकेद्वारे आपले मत नोंदविल्यानंतर मतपत्रिकेचा फोटो काढून तो सोशल मीडियावर व्हायरल केल्याने गंभीर वादंग निर्माण झाला आहे. या कृतीमुळे निवडणूक प्रक्रियेसंबंधित कायदेशीर आदेशांचे उल्लंघन आणि मतदान गोपनीयतेचा भंग झाल्यामुळे गावदेवी पोलीस ठाण्यात त्यांच्याविरोधात गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे, अशी माहिती मलबार हिल मतदार संघाचे निवडणूक निर्णय अधिकारी बाळासाहेब वाकचौरे यांनी दिली.
घटनेचा तपशील
मलबार हिल मतदार संघातील विल्सन महाविद्यालय, गिरगाव चौपाटी येथे पोलीस अधिकारी व कर्मचाऱ्यांसाठी टपाली मतदानासाठी फॅसिलिटेशन सेंटर तयार करण्यात आले होते. मतदान केंद्र क्रमांक 3 वर हा प्रकार घडला. टपाली मतदान प्रक्रियेदरम्यान, प्रत्येक मतदाराला त्यांचे मतदान गुप्त ठेवण्याच्या आणि मोबाइल फोन वापरण्यास बंदी घालण्यात आली होती. मतदानानंतर बॅलेट मतपत्रिका आणि 13ए फॉर्म बंद लिफाफ्यात ठेवून ते मतदान पेटीत टाकण्याचे निर्देश देण्यात आले होते, अशी माहिती मतदान केंद्राध्यक्ष प्रसन्न मधुसुदन तांबे यांनी दिली.
कायदा उल्लंघन व कारवाई
मतदान प्रक्रियेदरम्यान पोलीस शिपाई गणेश शिंदे यांनी मतपत्रिकेचा फोटो काढून सोशल मीडियावर शेअर केला. ही कृती निवडणूक आयोगाच्या आदेशांचे उल्लंघन असून मतदान गोपनीयतेसाठी घातलेल्या नियमांवरही आघात करणारी आहे. त्यामुळे गावदेवी पोलीस ठाण्यात त्यांच्याविरुद्ध गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे.
निवडणूक आयोगाची भूमिका
निवडणूक आयोगाने मतदान प्रक्रियेच्या गोपनीयतेला प्राधान्य दिले आहे. निवडणूक प्रक्रियेमध्ये पारदर्शकता आणि शिस्त राखण्यासाठी कडक नियम लागू केले जातात. परंतु, अशा प्रकारांमुळे निवडणूक प्रक्रियेवर प्रश्नचिन्ह उभे राहू शकते. या प्रकरणावर निवडणूक आयोगाने कठोर भूमिका घेतली असून यापुढे अशा प्रकारांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी अधिक दक्षता बाळगली जाईल, असे अधिकाऱ्यांनी नमूद केले.
मतदारांसाठी सूचना
निवडणूक आयोगाने सर्व मतदारांना मतदान प्रक्रियेदरम्यान गोपनीयता पाळण्याचे आवाहन केले आहे. टपाली मतदान किंवा मतदान केंद्रावर कोणत्याही प्रकारे भ्रमणध्वनीचा वापर निषिद्ध असून मतदान प्रक्रियेच्या नियमांचे काटेकोर पालन करावे, असे आवाहन करण्यात आले आहे.
शिक्षेसाठी कायद्यानुसार तरतूद
मतदान प्रक्रियेचे उल्लंघन आणि गोपनीयतेचा भंग केल्यास भारतीय दंड संहितेच्या तरतुदींनुसार गुन्हे दाखल होऊ शकतात. या प्रकरणातही कायद्यानुसार पोलीस शिपाई शिंदे यांच्यावर कारवाई होण्याची शक्यता आहे.
ही घटना सर्व मतदारांसाठी शिस्त आणि जबाबदारीचे महत्त्व अधोरेखित करणारी ठरली आहे. निवडणूक प्रक्रियेत कोणत्याही प्रकारची निष्काळजीपणा आणि नियमभंग गंभीर मानला जात असल्याचे पुन्हा एकदा स्पष्ट झाले आहे.
