WINDS-2025/शेती ही निसर्गावर अवलंबून असलेली प्रमुख उपजिविकेची साधन आहे. हवामानातील बदल, अनिश्चित पर्जन्यमान, चक्रीवादळ, गारपीट, दुष्काळ अशा अनेक नैसर्गिक संकटांमुळे शेतकऱ्यांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होते. अशा पार्श्वभूमीवर केंद्र सरकारच्या WINDS (Weather Information Network Data System) प्रकल्पाअंतर्गत ग्रामपंचायत स्तरावर स्वयंचलित हवामान केंद्रे (AWS) स्थापन करण्याचा महत्त्वपूर्ण निर्णय महाराष्ट्र शासनाने २७ जून २०२५ रोजी घेतला आहे.WINDS-2025
WINDS-2025
Table of Contents
🏛️ शासन निर्णयाचे मुख्य मुद्दे
अनुक्रमांक
मुद्दा
1️⃣
AWS केंद्रे प्रत्येक ग्रामपंचायतीत स्थापन होणार.
2️⃣
या केंद्रांमुळे स्थानिक हवामानाची अचूक माहिती शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचेल.
3️⃣
हवामान सल्ला, पीक सल्ला, कीड नियंत्रण अधिक प्रभावी होणार.
4️⃣
WINDS MANUAL 2023 प्रमाणे कार्यपद्धती निश्चित.
5️⃣
AWS साठी WINDS Implementation Partner (WIP) नियुक्ती.
6️⃣
आर्थिक भार केंद्र-राज्य भागीदारीत (80:20, 60:40, 50:50).
7️⃣
5 वर्षांचा करार कालावधी.
8️⃣
WINDS Local Guardian (WLG) ग्रामपंचायतीतील कर्मचारी असणार.
WINDS (Weather Information Network Data System) हा केंद्र सरकारचा प्रकल्प असून भारतातील प्रत्येक ग्रामपंचायतीपर्यंत अचूक हवामान माहिती पोहोचविणे, कृषीविषयक सल्ला देणे आणि आपत्ती व्यवस्थापनात उपयोग होईल अशा हवामान डेटा संकलनासाठी स्वयंचलित हवामान केंद्रे (AWS) उभारणे हा उद्देश आहे.WINDS-2025
🛰️ स्वयंचलित हवामान केंद्रे (AWS) म्हणजे काय?
AWS म्हणजे Automatic Weather Station जे तापमान, आर्द्रता, पर्जन्यमान, वाऱ्याचा वेग आणि दिशा यांसारखे घटक सतत मोजते. ही माहिती डिजिटल स्वरूपात थेट WINDS पोर्टलवर पाठवली जाते.WINDS-2025
राज्य शासनाने हवामान आधारित कृषी सल्ला आणि आपत्ती व्यवस्थापन अधिक प्रभावी करण्यासाठी WINDS प्रकल्पांतर्गत स्वयंचलित हवामान केंद्रांची स्थापना करण्याचा ऐतिहासिक निर्णय घेतलेला आहे. प्रत्येक ग्रामपंचायतीमध्ये यंत्रणा उभारली गेल्यास, शेतकऱ्यांच्या निर्णय क्षमतेत वाढ होईल, पीक नुकसान कमी होईल आणि शेती अधिक शाश्वत बनेल.WINDS-2025
